- Wat zijn circulariteit prestaties en waarom zijn ze belangrijk?
- Welke KPI's gebruik je om circulariteit te meten?
- Hoe implementeer je een circulariteit monitoring systeem?
- Wat zijn de beste tools voor circulariteit monitoring?
- Hoe rapporteer je circulariteit prestaties aan stakeholders?
- Belangrijkste stappen voor succesvolle circulariteit monitoring
- Frequently Asked Questions
- Hoe kan ik als klein verpakkingsbedrijf beginnen met circulariteit monitoring zonder grote investeringen?
- Wat doe ik als mijn leveranciers geen informatie kunnen geven over het recyclingpercentage van hun materialen?
- Hoe overtuig ik mijn directie dat investeren in circulariteit monitoring rendabel is?
Het monitoren van circulariteit prestaties is het systematisch meten en analyseren van hoe goed je bedrijf presteert op het gebied van hergebruik, recycling en afvalreductie. Voor bedrijven in de verpakkingsindustrie betekent dit het bijhouden van materiaalstromen, recyclingpercentages en de levensduur van producten. Door deze prestaties te monitoren krijg je inzicht in je voortgang richting een circulaire economie, kun je kosten besparen door efficiënter materiaalgebruik en voldoe je aan steeds strengere wet- en regelgeving zoals de Packaging & Packaging Waste Directive en het Nationaal Programma Circulaire Economie.
Wat zijn circulariteit prestaties en waarom zijn ze belangrijk? #
Circulariteit prestaties zijn meetbare indicatoren die laten zien hoe effectief je bedrijf grondstoffen hergebruikt en afval minimaliseert binnen de productiecyclus. In de verpakkingsindustrie gaat het specifiek om het percentage gerecycled materiaal in je producten, de recycleerbaarheid van je verpakkingen en de mate waarin je materiaalverlies voorkomt tijdens productie.
Voor verpakkingsbedrijven zijn deze prestaties belangrijk omdat ze direct impact hebben op drie gebieden. Ten eerste verlagen ze de milieu-impact door minder virgin materiaal te gebruiken en afvalstromen te verminderen. Bij de productie van rPET verpakkingen bijvoorbeeld, is de CO2-uitstoot aanzienlijk lager dan bij virgin PET. Ten tweede leveren ze kostenbesparingen op door efficiënter grondstofgebruik en lagere afvalverwerkingskosten.
Het derde voordeel is compliance met regelgeving. Met de komst van de Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid (UPV) en doelstellingen uit Nederland Circulair in 2050, worden bedrijven verplicht om hun circulariteit te rapporteren. Door nu al een goed monitoringsysteem op te zetten, ben je voorbereid op toekomstige verplichtingen en kun je proactief inspelen op marktvragen van klanten die steeds vaker om transparantie vragen over de duurzaamheid van hun verpakkingen.
Welke KPI’s gebruik je om circulariteit te meten? #
De belangrijkste KPI’s voor circulariteit in de verpakkingsindustrie zijn het percentage gerecycled materiaal, de recyclinggraad van eindproducten, materiaalefficiëntie en afvalreductie. Voor thermogevormde PET-verpakkingen meet je bijvoorbeeld het percentage rPET in je grondstofinput, terwijl je bij PP-spuitgietverpakkingen kijkt naar het hergebruik van productieafval in nieuwe producten.
Specifieke KPI’s die je kunt hanteren zijn:
- Materiaalhergebruik percentage: hoeveel procent van je grondstoffen bestaat uit gerecycled materiaal (rPET, rPP, rHDPE)
- Recyclinggraad: welk percentage van je geproduceerde verpakkingen wordt daadwerkelijk gerecycled na gebruik
- Materiaalverlies: hoeveel procent materiaal gaat verloren tijdens productie en kan niet worden hergebruikt
- Mono-materiaal percentage: hoeveel van je producten bestaat uit één materiaalsoort voor optimale recyclebaarheid
- Energieverbruik per kilogram product: voor het meten van procesefficiëntie
Bij het opstellen van doelstellingen is het belangrijk om rekening te houden met de verschillende productietechnieken. Voor thermovormen ligt de focus vaak op het verhogen van het rPET-percentage, terwijl bij foam moulding van EPS-producten de nadruk ligt op het sluiten van de materiaalkringloop door terugname- en recyclingprogramma’s. Stel realistische targets die aansluiten bij je productieprocessen en de technische mogelijkheden van de materialen waarmee je werkt.
Hoe implementeer je een circulariteit monitoring systeem? #
De implementatie van een effectief monitoring systeem begint met het in kaart brengen van je huidige materiaalstromen. Start met een nulmeting waarbij je voor elke productielijn vastlegt hoeveel virgin en gerecycled materiaal je gebruikt, hoeveel productieafval ontstaat en wat er met dit afval gebeurt. Voor een thermovormlijn betekent dit bijvoorbeeld het wegen van PET-folierollen, het meten van uitval en het bijhouden van wat er met restmateriaal gebeurt.
De volgende stap is het opzetten van een dataverzameling structuur. Dit kan variëren van eenvoudige Excel-sheets voor kleinere bedrijven tot geïntegreerde ERP-systemen voor grotere organisaties. Belangrijke datapunten om vast te leggen zijn:
- Inkomende grondstofstromen per materiaaltype (PET, PP, HDPE, EPS)
- Productieoutput per productcategorie
- Afvalstromen en hun bestemming
- Energieverbruik per productie-eenheid
- Retourstromen van klanten of via inzamelsystemen
Integreer de metingen in je bestaande kwaliteitssystemen en productieprocessen. Train operators om data correct vast te leggen en maak het onderdeel van dagelijkse routines. Stel maandelijkse rapportages op waarin je de voortgang op je KPI’s bijhoudt en analyseer waar verbeteringen mogelijk zijn. Door circulariteit monitoring te koppelen aan bestaande ISO-certificeringen zoals ISO 14001, voorkom je dubbel werk en creëer je synergie tussen verschillende managementsystemen.
Voor meer informatie over hoe je duurzaamheid structureel kunt aanpakken binnen je organisatie, kun je hier meer lezen over duurzaamheidsstrategieën in de verpakkingsindustrie.
Wat zijn de beste tools voor circulariteit monitoring? #
Voor het monitoren van circulariteit prestaties zijn verschillende tools beschikbaar, variërend van basis spreadsheets tot geavanceerde sustainability platforms. Voor kleine tot middelgrote verpakkingsbedrijven is Microsoft Excel of Google Sheets vaak een goed startpunt. Je kunt templates ontwikkelen voor het bijhouden van materiaalstromen, waarbij je formules gebruikt om automatisch KPI’s zoals recyclingpercentages en materiaalefficiëntie te berekenen.
Middelgrote bedrijven kunnen overwegen om te investeren in specifieke sustainability software zoals:
- Ecochain: voor Life Cycle Assessment (LCA) en footprint berekeningen van verpakkingen
- Sphera: uitgebreide oplossing voor environmental performance tracking
- SAP Sustainability Control Tower: voor bedrijven die al SAP gebruiken
- Benchmark Gensuite: voor geïntegreerd EHS en sustainability management
Bij de selectie van een tool moet je rekening houden met je bedrijfsgrootte, complexiteit van productieprocessen en beschikbare budget. Voor bedrijven met meerdere productielocaties of complexe materiaalstromen is een geïntegreerd systeem vaak noodzakelijk. Let bij de keuze op mogelijkheden voor integratie met bestaande systemen, gebruiksvriendelijkheid voor operators en de flexibiliteit om rapportages aan te passen aan specifieke eisen van klanten of wetgeving.
Hoe rapporteer je circulariteit prestaties aan stakeholders? #
Effectieve rapportage van circulariteit prestaties begint met het begrijpen van je doelgroep. Management wil vooral zien hoe circulariteit bijdraagt aan kostenbesparing en risicoreductie, terwijl klanten geïnteresseerd zijn in de duurzaamheid van hun specifieke verpakkingen. Investeerders kijken naar lange termijn waardecreatie en compliance met regelgeving.
Voor visuele presentatie van data zijn dashboards met grafieken en infographics effectief. Toon trends over tijd met lijngrafieken voor KPI’s zoals recyclingpercentage, gebruik taartdiagrammen voor de verdeling tussen virgin en gerecycled materiaal, en staafdiagrammen voor vergelijkingen tussen verschillende productlijnen. Belangrijke elementen in je rapportages zijn:
- Executive summary met key achievements en uitdagingen
- Voortgang op doelstellingen met stoplichtindicatoren (groen/oranje/rood)
- Concrete voorbeelden van verbeterprojecten en hun impact
- Benchmark tegen industrie standaarden waar beschikbaar
- Vooruitblik met geplande initiatieven
Zorg voor transparantie door ook uitdagingen en tegenslagen te benoemen. Dit verhoogt de geloofwaardigheid van je rapportages. Pas de frequentie aan op de behoefte: kwartaalrapportages voor intern management, jaarrapportages voor externe stakeholders, en projectspecifieke updates voor klanten die betrokken zijn bij gezamenlijke duurzaamheidsinitiatieven.
Belangrijkste stappen voor succesvolle circulariteit monitoring #
Voor succesvolle monitoring van je circulariteit prestaties zijn vijf stappen van groot belang. Begin met het creëren van draagvlak binnen de organisatie door het management en medewerkers te betrekken bij het opstellen van doelstellingen. Zorg dat iedereen begrijpt waarom circulariteit monitoring belangrijk is voor de toekomst van het bedrijf.
De praktische checklist voor implementatie:
- Stel een circulariteit team samen met vertegenwoordigers uit productie, kwaliteit, inkoop en verkoop
- Definieer heldere, meetbare KPI’s die aansluiten bij je bedrijfsdoelstellingen
- Implementeer een datasysteem dat past bij je organisatiegrootte en complexiteit
- Train medewerkers in correct data verzamelen en het belang ervan
- Evalueer en verbeter je systeem continu op basis van ervaringen en feedback
Veelvoorkomende valkuilen zijn het te complex maken van het systeem, waardoor medewerkers afhaken, of juist te simplistisch waardoor je belangrijke inzichten mist. Andere valkuilen zijn het negeren van indirecte materiaalstromen zoals verpakkingsmateriaal van grondstoffen, het niet meenemen van transport in je circulariteit berekeningen, en het focussen op alleen recycling zonder aandacht voor materiaalreductie en levensduurverlenging.
Het belangrijkste is om te beginnen, ook al is je systeem nog niet perfect. Door te starten met monitoren krijg je inzicht in je huidige prestaties en kun je gericht werken aan verbeteringen. Bij Koninklijke Hordijk zien we dagelijks hoe bedrijven door goede monitoring hun circulariteit prestaties significant verbeteren, wat niet alleen goed is voor het milieu maar ook voor hun concurrentiepositie in een markt die steeds meer vraagt om transparantie en duurzaamheid.
