Bioplastics zijn kunststoffen die geheel of gedeeltelijk uit hernieuwbare grondstoffen worden gemaakt, of die biologisch afbreekbaar zijn onder bepaalde omstandigheden. In de verpakkingsindustrie winnen deze duurzame kunststoffen steeds meer terrein als alternatief voor traditionele, fossiele plastics. Maar wat betekent de term ‘bioplastic’ nu precies? Het antwoord is genuanceerder dan je misschien denkt, want niet alle bioplastics zijn automatisch composteerbaar of milieuvriendelijk.
Wat zijn bioplastics precies? #
De term bioplastic omvat twee hoofdcategorieën die vaak door elkaar worden gehaald. De eerste groep bestaat uit bio-based plastics, kunststoffen die gemaakt worden van hernieuwbare grondstoffen zoals mais, suikerriet, aardappelzetmeel of cellulose. Deze materialen kunnen dezelfde eigenschappen hebben als traditionele plastics, maar hun grondstof komt uit de natuur in plaats van uit aardolie.
De tweede categorie zijn biologisch afbreekbare plastics. Deze kunststoffen kunnen door micro-organismen worden afgebroken tot water, CO2 en biomassa. Let op: een bioplastic kan bio-based zijn zonder biologisch afbreekbaar te zijn, en andersom. Bio-PE bijvoorbeeld, gemaakt uit suikerriet, heeft dezelfde chemische structuur als gewone PE en is dus niet composteerbaar.
Een veelvoorkomend misverstand is dat alle bioplastics automatisch in je composthoop kunnen. In werkelijkheid hebben de meeste biologisch afbreekbare plastics specifieke omstandigheden nodig, zoals de hoge temperaturen in een industriële composteerinstallatie. Thuiscomposteren lukt alleen met speciaal daarvoor gecertificeerde materialen.
Welke soorten bioplastics gebruik je in verpakkingen? #
In de verpakkingsindustrie komen verschillende types bioplastics voor, elk met unieke eigenschappen en toepassingen. PLA (polymelkzuur) is waarschijnlijk de bekendste. Dit transparante materiaal wordt gemaakt uit mais- of suikerrietzetmeel en wordt veel gebruikt voor saladebakjes, drinkbekers en folie voor versproducten. PLA is stijf, helder en heeft goede barrière-eigenschappen tegen geuren, maar is minder geschikt voor warme producten.
PHA (polyhydroxyalkanoaten) vormen een interessante groep omdat ze door bacteriën worden geproduceerd. Deze materialen zijn zowel bio-based als biologisch afbreekbaar in verschillende omgevingen, inclusief zeewater. Je vindt PHA in flexibele verpakkingen, coatings en zelfs als vervanging voor microplastics in cosmetica.
Zetmeelblends combineren natuurlijk zetmeel met andere polymeren om de verwerkbaarheid te verbeteren. Deze materialen worden vaak gebruikt voor draagzakken, afvalzakken en losse vulchips voor bescherming tijdens transport. De eigenschappen variëren sterk afhankelijk van de samenstelling.
Cellulose-acetaat, gemaakt uit houtpulp of katoen, kent je misschien van sigarettenfilters, maar het wordt ook gebruikt voor transparante verpakkingsfolies en vensterfolie in dozen. Het materiaal combineert helderheid met een natuurlijke oorsprong.
Hoe herken je bioplastics en wat betekenen de labels? #
Het herkennen van bioplastics op verpakkingen vraagt om kennis van verschillende certificeringen en labels. Het OK compost HOME label geeft aan dat een product volledig composteerbaar is in je eigen composthoop bij kamertemperatuur. Dit is zeldzaam, want de meeste bioplastics hebben hogere temperaturen nodig.
De EN 13432 norm is de Europese standaard voor industrieel composteerbare verpakkingen. Producten met dit certificaat breken binnen 12 weken voor minstens 90% af in een industriële composteerinstallatie. Het bekende seedling-logo (kiemplantje) garandeert naleving van deze norm.
“Het verschil tussen industrieel composteerbaar en thuiscomposteerbaar is belangrijk voor de juiste afvalverwerking. Een verkeerde keuze kan het composteringsproces verstoren.”
Let bij recycling op de cijfers in het driehoekje. Bioplastics hebben vaak nummer 7 (overige) of specifieke codes zoals PLA. Helaas betekent dit dat ze meestal niet in de reguliere plastic recycling thuishoren, tenzij anders aangegeven door je gemeente.
Wat zijn de voordelen en uitdagingen van bioplastics? #
De milieuvoordelen van bioplastics liggen vooral in het gebruik van hernieuwbare grondstoffen en de potentieel lagere CO2-voetafdruk tijdens productie. Bij bio-based plastics nemen planten tijdens hun groei CO2 op, wat de totale uitstoot vermindert. Biologisch afbreekbare varianten voorkomen ophoping van plastic afval, mits ze in de juiste omgeving terechtkomen.
Maar er zijn ook praktische uitdagingen. De productiekosten liggen vaak hoger dan bij traditionele plastics, wat doorwerkt in de prijs voor eindgebruikers. De verwerkingscapaciteit voor biologisch afbreekbare plastics is beperkt, niet elke gemeente heeft industriële composteerinstallaties. Bovendien vraagt het gebruik van bioplastics om aangepaste afvalscheiding en duidelijke communicatie naar consumenten.
Qua functionaliteit scoren bioplastics wisselend. PLA bijvoorbeeld heeft uitstekende helderheid maar beperkte hittebestendigheid. PHA is veelzijdiger maar duurder. Voor langdurige houdbaarheid of extreme omstandigheden blijven traditionele plastics zoals PET of PP vaak de betere keuze. De kunst is om per toepassing de juiste afweging te maken tussen duurzaamheid en functionaliteit.
Hoe draagt Koninklijke Hordijk bij aan bioplastic innovatie? #
De ontwikkeling van bioplastics in de verpakkingsindustrie staat niet stil. We hebben gezien dat bioplastics twee hoofdvormen kennen: bio-based en biologisch afbreekbaar, waarbij niet alle varianten automatisch composteerbaar zijn. Van PLA tot PHA en zetmeelblends, elk materiaal heeft specifieke eigenschappen die bepalen waar het het beste tot zijn recht komt.
Bij Koninklijke Hordijk verwerken we al meer dan 100 jaar thermoplastische materialen tot hoogwaardige verpakkingen. Onze expertise in duurzame kunststoffen stelt ons in staat om biologisch afbreekbare materialen te transformeren tot functionele verpakkingsoplossingen. We combineren technische kennis met circulaire innovatie, waarbij we voor elke klant de optimale balans zoeken tussen duurzaamheid, functionaliteit en kosten.
Of het nu gaat om de selectie van het juiste bioplastic, de ontwikkeling van een composteerbare verpakking of advies over certificering en labeling, wij helpen je graag verder. Samen werken we aan verpakkingsoplossingen die niet alleen aan de hoogste kwaliteitsnormen voldoen, maar ook bijdragen aan een duurzamere toekomst voor de verpakkingsindustrie.
