- Wat is een circulariteit transitie en waarom is het belangrijk?
- Welke eerste stappen moet je nemen voor circulariteit in je bedrijf?
- Hoe ontwikkel je een circulaire strategie voor verpakkingen?
- Wat zijn de belangrijkste uitdagingen bij de implementatie van circulariteit?
- Hoe meet je de voortgang van je circulariteit transitie?
- Belangrijkste inzichten voor een succesvolle circulariteit transitie
- Frequently Asked Questions
Een circulariteit transitie in de verpakkingsindustrie is de overgang van een lineaire economie, waar grondstoffen worden gebruikt en weggegooid, naar een circulaire economie waarin materialen continu worden hergebruikt. Dit betekent dat verpakkingsmaterialen zoals PET, PP en HDPE na gebruik worden ingezameld, gerecycled en weer ingezet voor nieuwe verpakkingen. De stappen omvatten het analyseren van je huidige materiaalgebruik, het ontwikkelen van een circulaire strategie, het implementeren van nieuwe processen en het meten van de voortgang. Voor bedrijven in de verpakkingsindustrie wordt deze transitie steeds belangrijker door strengere wetgeving zoals de Packaging & Packaging Waste Directive en het Nationaal Programma Circulaire Economie, maar ook vanwege de groeiende vraag naar duurzame verpakkingsoplossingen.
Wat is een circulariteit transitie en waarom is het belangrijk? #
Een circulariteit transitie is de fundamentele verschuiving van een lineaire ’take-make-waste’ economie naar een circulair systeem waarin grondstoffen hun waarde behouden. In de verpakkingsindustrie betekent dit concreet dat materialen zoals rPET, PP en HDPE na gebruik niet als afval eindigen, maar worden ingezameld, gerecycled en opnieuw gebruikt voor hoogwaardige verpakkingen.
Het verschil met de lineaire economie is groot. Waar vroeger een PET-vleesschaal na gebruik in de afvalbak verdween, wordt deze nu via geavanceerde recyclingprocessen omgezet in nieuw voedselveilig rPET voor nieuwe verpakkingen. Dit ’tray-to-tray’ principe vermindert de afhankelijkheid van nieuwe grondstoffen en verlaagt de CO2-footprint aanzienlijk.
Voor bedrijven wordt deze transitie gedreven door verschillende factoren:
- Strengere Europese wetgeving zoals de Single Use Plastic Directive en de aankomende Ecodesign Regulation
- Het Nederlandse doel om in 2050 volledig circulair te zijn
- Toenemende vraag van consumenten naar duurzame verpakkingen
- Kostenbesparing door efficiënter materiaalgebruik
- Verbetering van het bedrijfsimago en MVO-doelstellingen
De voordelen voor het milieu zijn evident: minder plastic afval, lagere CO2-uitstoot en behoud van waardevolle grondstoffen. Voor je bedrijfsvoering betekent het ook directe voordelen zoals lagere grondstofkosten op termijn, toegang tot nieuwe markten en een sterkere concurrentiepositie. Bedrijven die nu investeren in circulaire processen, zijn beter voorbereid op toekomstige regelgeving en kunnen profiteren van subsidies en fiscale voordelen.
Welke eerste stappen moet je nemen voor circulariteit in je bedrijf? #
De eerste fase van je circulariteit transitie begint met een grondige materiaalanalyse van je huidige verpakkingsportfolio. Dit betekent dat je voor elke verpakking in kaart brengt welke materialen je gebruikt, of het mono-materialen zijn (belangrijk voor recycling), en wat de herkomst is van je grondstoffen.
Start met deze concrete acties:
- Inventariseer alle gebruikte materialen (PET, APET, CPET, PP, HDPE, EPS)
- Identificeer je grootste afvalstromen per productielijn
- Breng het percentage recyclaat in je huidige verpakkingen in kaart
- Analyseer welke verpakkingen multi-materiaal zijn en dus moeilijker te recyclen
Een nulmeting is onmisbaar om je voortgang te kunnen meten. Deze baseline omvat niet alleen materiaalgebruik, maar ook energieverbruik per kilogram geproduceerde verpakking, waterverbruik en de CO2-footprint van je productieprocessen. Gebruik deze data om realistische doelstellingen te formuleren voor de komende jaren.
Het betrekken van stakeholders is vaak een onderschatte maar belangrijke stap. Organiseer workshops met je inkoopteam, R&D-afdeling en productiemedewerkers om draagvlak te creëren. Betrek ook je klanten vroeg in het proces, zij hebben vaak specifieke eisen rondom voedselveiligheid of houdbaarheid die je moet meenemen in je circulaire ontwerpen. Leveranciers van grondstoffen kunnen waardevolle input geven over beschikbaarheid van recyclaat en nieuwe materiaalinnovaties.
Voor meer informatie over duurzame verpakkingsoplossingen en circulaire strategieën kun je terecht bij specialisten die ervaring hebben met de transitie in de verpakkingsindustrie.
Hoe ontwikkel je een circulaire strategie voor verpakkingen? #
Een effectieve circulaire strategie voor verpakkingen begint met het toepassen van de vier hoofdstrategieën: materiaal minderen, levensduur verlengen, hoogwaardig recyclen en overstappen op biobased alternatieven. Voor thermoplastische verpakkingen betekent dit concreet dat je bij het ontwerp al nadenkt over de volgende gebruikscyclus.
Bij materiaalkeuze focus je op mono-materialen die makkelijk te recyclen zijn. Een PP-verpakking met PP-seal is bijvoorbeeld veel beter te recyclen dan een combinatie van verschillende kunststoffen. Voor verse voedingsmiddelen is rPET een uitstekende keuze vanwege de transparantie en barrière-eigenschappen, terwijl PP ideaal is voor producten die hittebestendig moeten zijn.
Ontwerpprincipes voor recycling omvatten:
- Gebruik van mono-materialen waar mogelijk
- Vermijd donkere kleuren (zwart PET is moeilijk te detecteren in sorteerinstallaties)
- Ontwerp demontabele componenten (labels die makkelijk loslaten)
- Minimaliseer het gebruik van additieven die recycling bemoeilijken
- Kies voor standaard materiaalcombinaties die de recyclingindustrie kent
| Materiaal | Toepassingen | Recyclingvoordelen | Aandachtspunten |
|---|---|---|---|
| rPET | Vleesschalen, saladebakjes | Tray-to-tray mogelijk, transparant | Temperatuurgevoelig |
| PP | Magnetron-verpakkingen, deksels | Goed te recyclen, hittebestendig | Minder transparant |
| HDPE | Flessen, tubes | Chemisch resistent, flexibel | Beperkte barrière-eigenschappen |
Het integreren van herbruikbare materialen vereist nauwe samenwerking met recyclingbedrijven. Zorg dat je weet waar je recyclaat vandaan komt en of het voldoet aan voedselveiligheidseisen. Voor non-food toepassingen kun je vaak hogere percentages recyclaat gebruiken. Begin met pilots waarbij je stapsgewijs het percentage recyclaat verhoogt en test de prestaties van je verpakkingen grondig.
Wat zijn de belangrijkste uitdagingen bij de implementatie van circulariteit? #
De implementatie van circulariteit in de kunststofindustrie kent verschillende uitdagingen die je moet overwinnen. Technische beperkingen ontstaan vooral bij het gebruik van recyclaat voor voedselveilige toepassingen. Niet alle gerecyclede materialen voldoen aan de strenge EFSA-normen voor voedselcontact, waardoor je moet investeren in hoogwaardige recyclingprocessen of moet kiezen voor mechanisch gerecycled materiaal van bekende bronnen.
Kostenafwegingen spelen een belangrijke rol in de besluitvorming. Recyclaat kan duurder zijn dan virgin materiaal, vooral wanneer de olieprijs laag is. Daarnaast vergen aanpassingen in productieprocessen vaak investeringen in nieuwe apparatuur of aanpassingen aan bestaande thermovormmachines en spuitgietinstallaties.
Regelgeving vormt zowel een uitdaging als een kans. De complexiteit van Europese en nationale wetgeving zoals de Recycled Food Contact Materials Regulation vereist expertise en continue monitoring. Tegelijkertijd creëren regelingen zoals Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV) een level playing field waarbij alle producenten bijdragen aan recycling.
Praktische oplossingen voor deze uitdagingen:
- Werk samen met gecertificeerde recyclingpartners voor voedselveilig recyclaat
- Start met non-food toepassingen om ervaring op te doen met recyclaat
- Bereken de Total Cost of Ownership inclusief afvalkosten en CO2-heffingen
- Investeer in flexibele productiesystemen die verschillende materialen aankunnen
- Vorm consortia met andere bedrijven om gezamenlijk volume te creëren
Een vaak onderschatte uitdaging is de kwaliteitsvariatie in recyclaat. Door nauwe samenwerking met leveranciers en het opstellen van duidelijke specificaties kun je deze variatie beheersen. Test nieuwe batches grondstoffen altijd grondig voordat je ze in productie neemt.
Hoe meet je de voortgang van je circulariteit transitie? #
Het meten van circulariteitsprestaties begint met het vaststellen van de juiste Key Performance Indicators (KPI’s). Voor de verpakkingsindustrie zijn dit typisch: percentage recyclaat in producten, recyclebaarheid van eindproducten, materiaalverlies in productie, energieverbruik per kilogram product, en de CO2-footprint van je volledige waardeketen.
Belangrijke meetinstrumenten en methoden omvatten:
- Material Flow Analysis (MFA) voor het traceren van grondstoffen door je productieproces
- Life Cycle Assessment (LCA) voor het berekenen van milieu-impact
- Circularity Indicators van de Ellen MacArthur Foundation
- ISO 14040-series voor gestandaardiseerde milieumetingen
Voor het berekenen van materiaalstromen gebruik je productiedata uit je ERP-systeem. Meet hoeveel virgin materiaal je inkoopt, hoeveel recyclaat je toevoegt, wat je productie-uitval is, en hoeveel materiaal je intern recyclet. Deze data geef je weer in een Sankey-diagram om inzicht te krijgen in waar verliezen optreden.
De ecologische voetafdruk bepaal je door niet alleen naar CO2 te kijken, maar ook watergebruik, landgebruik en impact op biodiversiteit mee te nemen. Voor thermoplastische verpakkingen is vooral de CO2-footprint relevant, die je kunt verlagen door over te stappen op hernieuwbare energie en het verhogen van het recyclaat-percentage.
Rapportagesystemen moeten aansluiten bij internationale standaarden zoals GRI (Global Reporting Initiative) of het nieuwe CSRD-framework. Zorg voor een dashboard waarin je maandelijks de voortgang op je circulariteitsdoelen kunt volgen. Deel deze resultaten transparant met stakeholders om vertrouwen op te bouwen en best practices te delen binnen de industrie.
Belangrijkste inzichten voor een succesvolle circulariteit transitie #
Een succesvolle circulariteit transitie in de verpakkingsindustrie vereist een integrale aanpak waarbij je alle aspecten van je bedrijfsvoering meeneemt. De kernstappen zijn helder: begin met een grondige analyse van je huidige situatie, ontwikkel een strategie gebaseerd op de vier circulariteitsprincipes, implementeer stapsgewijs nieuwe processen, en meet continu je voortgang.
Beste praktijken uit de industrie tonen aan dat bedrijven die succesvol zijn in hun transitie enkele gemeenschappelijke kenmerken hebben. Ze investeren vroeg in R&D voor circulaire oplossingen, werken nauw samen met ketenpartners, en communiceren transparant over hun doelstellingen en voortgang. Het ontwikkelen van mono-materiaal verpakkingen met locked seal technologie is een goed voorbeeld van innovatie die zowel functionaliteit als recyclebaarheid verbetert.
Toekomstperspectieven voor de verpakkingsindustrie zijn veelbelovend. Nieuwe technologieën zoals chemische recycling maken het mogelijk om ook moeilijk te recyclen plastics weer om te zetten in hoogwaardige grondstoffen. Biobased alternatieven worden steeds competitiever, en digitale technologieën zoals blockchain maken het traceren van materialen door de keten mogelijk.
Continue innovatie blijft noodzakelijk om de ambities van een volledig circulaire economie in 2050 te realiseren. Dit betekent investeren in nieuwe productietechnieken, maar ook in de ontwikkeling van je medewerkers. Samenwerking in de keten is daarbij onmisbaar – van grondstofproducent tot recyclingbedrijf moet iedereen zijn rol spelen.
De rol van duurzame thermoplastische oplossingen wordt alleen maar belangrijker. Materialen zoals rPET, PP en HDPE blijven de ruggengraat van de circulaire verpakkingsindustrie, mits we ze slim ontwerpen, efficiënt gebruiken en hoogwaardig recyclen. Bij Koninklijke Hordijk helpen we bedrijven graag verder met hun circulariteit transitie door onze expertise in materialen, productietechnieken en circulair ontwerp te delen.
