Het meten van de duurzaamheidsimpact van kunststofverpakkingen begint met het in kaart brengen van de volledige levenscyclus, van grondstofwinning tot afvalverwerking. Je meet aspecten zoals materiaalgebruik, energieverbruik, CO2-uitstoot, waterverbruik en recycleerbaarheid. Door meetmethoden zoals Life Cycle Assessment (LCA) en CO2-voetafdrukberekeningen toe te passen, krijg je inzicht in de werkelijke milieu-impact van je verpakkingen. Deze metingen helpen je om gerichte verbeteringen door te voeren en je duurzaamheidsdoelen te bereiken.
Wat houdt het meten van duurzaamheidsimpact precies in? #
Het meten van duurzaamheidsimpact betekent dat je de milieu-effecten van kunststofverpakkingen gedurende hun hele levenscyclus in kaart brengt. Dit omvat alle fases: van de winning van grondstoffen zoals PET, PP of HDPE, via productie en transport, tot het gebruik en de afvalverwerking.
Voor bedrijven is deze meting belangrijk omdat het inzicht geeft in waar de grootste milieu-impact ontstaat. Je kunt dan gericht werken aan verbeteringen, zoals het kiezen voor gerecyclede materialen of het optimaliseren van je productieproces. Consumenten willen steeds vaker weten hoe duurzaam hun verpakkingen zijn, dus transparante metingen helpen je om aan deze vraag te voldoen.
De belangrijkste aspecten die je meet zijn:
- Materiaalgebruik en herkomst (virgin of gerecycled materiaal)
- Energieverbruik tijdens productie en transport
- Waterverbruik in het productieproces
- CO2-uitstoot over de hele keten
- End-of-life scenario’s zoals recycling, compostering of verbranding
Welke meetmethoden gebruik je voor kunststofverpakkingen? #
Voor het meten van de duurzaamheidsimpact van kunststofverpakkingen gebruik je verschillende gestandaardiseerde methoden. De Life Cycle Assessment (LCA) is de meest complete methode, waarbij je alle milieu-impacts van wieg tot graf analyseert.
Bij een LCA voor een PP-voedselverpakking breng je bijvoorbeeld in kaart: de CO2-uitstoot bij de productie van PP-granulaat, het energieverbruik tijdens thermovormen, de transportkilometers naar de klant, en de verwerkingsroute na gebruik. Material Flow Analysis helpt je om de stroom van materialen door je productieketen te volgen, zodat je precies weet hoeveel materiaal je gebruikt en waar verliezen optreden.
Andere praktische meetmethoden zijn:
- CO2-voetafdrukberekeningen volgens ISO 14067
- Analyse van materiaalgebruik en afvalstromen
- Recycleerbaarheidstesten volgens RecyClass- of KIDV-richtlijnen
- Energieverbruiksmetingen per productiestap
Voor recycleerbaarheidstesten test je bijvoorbeeld of een PET-verpakking met label en lijm nog steeds geschikt is voor hoogwaardige recycling. Je simuleert het sorteer- en recyclingproces om te bepalen welk percentage van het materiaal daadwerkelijk hergebruikt kan worden.
Hoe bereken je de CO2-voetafdruk van je verpakking? #
De CO2-voetafdrukberekening van een kunststofverpakking start bij de grondstofwinning en wordt beïnvloed door keuzes die je maakt voor het productieproces, de vormgeving en de toepassingen. Voor een HDPE-fles van 50 gram bereken je eerst de uitstoot bij de productie van het HDPE-granulaat, wat ongeveer 1,8 kg CO2 per kg materiaal is.
Vervolgens tel je de uitstoot tijdens productie op. Bij spuitgieten verbruik je bijvoorbeeld 2 kWh elektriciteit per kg product. Met de Nederlandse elektriciteitsmix betekent dit ongeveer 0,4 kg CO2 per kg verpakking. Transport voegt hier nog eens 0,1-0,3 kg CO2 per kg bij, afhankelijk van de afstand.
Voor de end-of-life fase maak je verschillende scenario’s:
- Recycling: vermindert de totale voetafdruk met 40-60% door vermeden virgin materiaalproductie
- Verbranding met energieterugwinning: voegt 2,5-3 kg CO2 per kg kunststof toe
- Hergebruik: verdeelt de initiële impact over meerdere gebruikscycli
Een praktisch rekenvoorbeeld: een PP-bakje van 20 gram heeft een CO2-voetafdruk van ongeveer 60 gram CO2 bij virgin materiaal. Met 50% gerecycled content daalt dit naar 40 gram. Bij volledige recycling na gebruik bespaar je nog eens 20 gram CO2 voor de volgende cyclus. Maar gebruik je in het productieproces bijvoorbeeld volledig groene energie dan wordt de voetafdruk van de verpakking nog lager.
Wat zijn de belangrijkste indicatoren voor duurzame verpakkingen? #
De belangrijkste indicatoren voor duurzame kunststoffen in verpakkingen geven je concrete meetpunten om vooruitgang te monitoren. Het recycleerbaarheidspercentage meet je door te bepalen welk deel van je verpakking daadwerkelijk geschikt is voor hoogwaardige recycling na sortering en verwerking.
Het percentage PCR (Post Consumer Recycled) materiaal bereken je door het gewicht van de PCR grondstoffen te delen door het totale netto materiaalgewicht. Voor een verpakking met 30% PCR-content betekent dit dat 30% van het materiaal uit gerecyclede consumenten afvalstromen komt. Je meet dit via certificering of berekeningen van je leverancier.
| Indicator | Meetmethode | Streefwaarde |
|---|---|---|
| Recycleerbaarheid | KIDV of vergelijkbare methode | >95% voor mono-materialen |
| PCR-content | Certificering leverancier | Minimaal 30% voor 2030 |
| Gewichtsreductie | Vergelijking met referentie | 10-20% reductie per 5 jaar |
| Energie-efficiëntie | kWh per kg product | Jaarlijkse verbetering 2-3% |
Biologische afbreekbaarheid meet je volgens EN 13432 voor industriële compostering of ISO 17088 voor thuiscompostering. Herbruikbaarheid kwantificeer je door het aantal hergebruikscycli te testen onder realistische omstandigheden, waarbij je let op behoud van functionaliteit en voedselveiligheid.
Conclusie: Zo maak je duurzaamheid meetbaar #
Het meetbaar maken van duurzaamheid in kunststofverpakkingen vraagt om een systematische aanpak. Begin met het kiezen van de juiste meetmethoden voor jouw situatie: een complete LCA voor strategische beslissingen, of gerichte CO2-berekeningen voor snelle verbeteringen. Focus op de indicatoren die het meest relevant zijn voor je organisatie en stakeholders.
Implementeer stap voor stap: start met het meten van één productlijn, bouw expertise op, en breid dan uit naar je hele portfolio. Zorg voor goede dataverzameling vanaf het begin, want betrouwbare metingen staan of vallen met accurate gegevens over materiaalgebruik, energieverbruik en afvalstromen.
Bij Koninklijke Hordijk helpen we bedrijven met het ontwikkelen van meetbare duurzame verpakkingsoplossingen. We ondersteunen je bij het uitvoeren van duurzaamheidsmetingen en vertalen de resultaten naar concrete verbeteringen in je verpakkingen. Zo zijn wij ISO 14001+ gecertificeerd en werken we met een gecertificeerd CO2- aspectenregister om de CO2- voetafdruk van de verpakkingen in kaart te brengen. Of het nu gaat om het verhogen van recycleerbaarheid, het integreren van gerecycled materiaal, of het optimaliseren van de CO2-voetafdruk, samen maken we duurzaamheid meetbaar en haalbaar.
