Hoe toets ik of mijn verpakking ‘recyclable at scale’ is vóór 2028?

Om je verpakking ‘recyclable at scale’ te toetsen vóór 2028, moet je controleren of deze voldoet aan de criteria voor grootschalige recycleerbaarheid: gebruik van mono-materialen, compatibiliteit met bestaande sorteer- en recyclingsystemen, en afwezigheid van storende elementen zoals problematische kleurstoffen of lijmen. Dit betekent dat je verpakking door minimaal 75% van de Europese recyclinginstallaties verwerkt kan worden tot hoogwaardige grondstoffen. Het toetsingsproces omvat materiaaltests, praktijkbeoordelingen en mogelijk certificering door erkende instanties.

Wat betekent ‘recyclable at scale’ precies voor verpakkingen? #

‘Recyclable at scale’ betekent dat een verpakking grootschalig recyclebaar is binnen de bestaande infrastructuur van sorteer- en recyclingsystemen in Europa. Een verpakking voldoet hieraan wanneer minimaal 75% van de recyclinginstallaties het materiaal kan verwerken tot nieuwe, hoogwaardige grondstoffen zonder significante kwaliteitsverliezen.

Voor de verpakkingsindustrie houdt dit concreet in dat verpakkingen moeten bestaan uit mono-materialen zoals PET, PP of HDPE, zonder problematische toevoegingen. De materiaalsamenstelling moet zodanig zijn dat standaard sorteertechnologie de verpakking correct kan identificeren en scheiden van andere afvalstromen.

De scheidbaarheid van componenten speelt een belangrijke rol. Etiketten, lijmen en sluitingen moeten tijdens het recyclingproces gemakkelijk te verwijderen zijn zonder het hoofdmateriaal te vervuilen. Dit voorkomt verlies van materiaal en kwaliteit tijdens het recyclingproces.

Verwerkingsmogelijkheden binnen de bestaande infrastructuur bepalen uiteindelijk of een verpakking daadwerkelijk ‘recyclable at scale’ is. Dit betekent dat recyclingbedrijven de verpakking zonder aanpassingen aan hun installaties kunnen verwerken tot grondstoffen die weer geschikt zijn voor nieuwe verpakkingstoepassingen – het principe van ’tray-to-tray’ recycling.

Welke wettelijke eisen gelden er voor recycleerbare verpakkingen richting 2028? #

De Europese Packaging and Packaging Waste Directive (PPWD) stelt dat vanaf 2028 alle verpakkingen op de EU-markt recyclebaar moeten zijn volgens geharmoniseerde criteria. Dit betekent dat verpakkingen moeten voldoen aan specifieke ontwerpvereisten voor recycleerbaarheid en dat producenten kunnen aantonen dat hun verpakkingen in de praktijk gerecycled worden.

Het Circular Economy Action Plan (CEAP) van de EU uit 2020 vormt het overkoepelende kader voor deze wetgeving. Aanvullend zijn er de Single Use Plastic Directive en de Recycled Food Contact Materials Regulation die specifieke eisen stellen aan kunststofverpakkingen voor voedingsmiddelen.

In Nederland wordt dit vertaald naar concrete verplichtingen via het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE) 2023-2030. Producenten en verpakkingsbedrijven moeten via de Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid (UPV) aantonen dat hun verpakkingen voldoen aan de recycleerbaarheidscriteria.

De belangrijkste deadlines voor bedrijven zijn:

• 2025: Rapportageverplichting over recycleerbaarheid van verpakkingen
• 2027: Verplichte design-for-recycling criteria voor nieuwe verpakkingen
• 2028: Volledige compliance met ‘recyclable at scale’ vereisten
• 2030: Minimaal percentage gerecyclede content verplicht in kunststofverpakkingen

Hoe kan ik de recycleerbaarheid van mijn verpakking praktisch beoordelen? #

Start met een materiaalanalyse van je verpakking door exact vast te stellen welke kunststofsoorten gebruikt zijn. Controleer of het hoofdmateriaal bestaat uit PET, PP, HDPE of andere breed geaccepteerde mono-materialen. Vermijd materiaalcombinaties die niet te scheiden zijn tijdens het recyclingproces.

Test vervolgens de compatibiliteit met sorteer- en recyclingsystemen door na te gaan of:

• Near-infrared (NIR) detectiesystemen het materiaal correct kunnen identificeren
• De verpakking niet te klein is voor mechanische sortering (minimaal 5×5 cm)
• Kleurstoffen geen carbon black bevatten die detectie onmogelijk maken
• Labels en sluitingen eenvoudig te verwijderen zijn tijdens het wasproces

Gebruik erkende beoordelingskaders zoals de RecyClass Design for Recycling Guidelines of de KIDV Recycle Check. Deze tools bieden een gestructureerde aanpak om alle aspecten van recycleerbaarheid te evalueren volgens de laatste industriestandaarden.

Voor een praktische test kun je zelf een eerste beoordeling uitvoeren door de verpakking te ontleden en elk component te evalueren. Professionele testlaboratoria kunnen vervolgens een volledige analyse uitvoeren inclusief verwerkingstesten die de werkelijke recycleerbaarheid onder industriële omstandigheden simuleren.

Welke materialen en ontwerpen belemmeren grootschalige recycling? #

Problematische materiaalcombinaties zoals PET/PE meerlagen, PVC in combinatie met PET, of niet-scheidbare laminaten maken recycling op grote schaal onmogelijk. Deze combinaties kunnen niet gescheiden worden in standaard recyclinginstallaties, waardoor het complete materiaal als reststroom eindigt.

Bepaalde kleurstoffen en additieven vormen grote obstakels voor recycling:

• Carbon black pigmenten maken NIR-detectie onmogelijk
• Zware metalen in kleurstoffen vervuilen de recyclestroom
• UV-stabilisatoren kunnen degradatie tijdens recycling veroorzaken
• Bepaalde barrièrecoatings zijn niet compatibel met recyclingprocessen

Ontwerpkeuzes die recycling bemoeilijken zijn onder andere full-body sleeves die meer dan 60% van de verpakking bedekken, in-mould labels van incompatibele materialen, en complexe sluitingssystemen met meerdere materiaalsoorten. Ook te kleine verpakkingsonderdelen (kleiner dan 5 cm) vallen door sorteerzeven en eindigen in de verbrandingsoven.

Lijmen die niet oplossen tijdens het wasproces van recycling vormen een hardnekkig probleem. Ze veroorzaken vervuiling van de recyclestroom doordat papier- of kunststofresten aan het hoofdmateriaal blijven kleven. Dit verlaagt de kwaliteit van het recyclaat significant.

Waar kan ik mijn verpakking laten certificeren voor recycleerbaarheid? #

RecyClass is de toonaangevende Europese certificeringsinstantie voor recycleerbaarheid van kunststofverpakkingen. Hun certificeringsprogramma evalueert verpakkingen volgens geharmoniseerde Europese criteria en geeft ratings van A tot F voor recycleerbaarheid. Het certificeringsproces duurt ongeveer 3-6 maanden.

In Nederland biedt het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) de Recycle Check aan, die specifiek is afgestemd op de Nederlandse sorteer- en recyclinginfrastructuur. Deze check geeft inzicht in de praktische recycleerbaarheid binnen de Nederlandse context.

Gespecialiseerde testlaboratoria die recycleerbaarheidstesten uitvoeren zijn:

• Cyclos-HTP in Duitsland – erkend voor officiële certificering volgens DIN EN 13430
• Institut cyclos-HTP – biedt CHI-certificering (Circular Housing Initiative)
• Interseroh+ – voert praktijktesten uit in eigen recyclinginstallaties
• NTCP (Nederlands Testcentrum Circulaire Plastics) – praktijktesten onder Nederlandse omstandigheden

Het certificeringsproces omvat materiaaltesten, compatibiliteitstesten met sorteertechnologie, en praktijktesten in recyclinginstallaties. De waarde van deze certificaten ligt in de onafhankelijke verificatie van recycleerbaarheid, wat belangrijk is voor compliance met toekomstige wetgeving en voor marktacceptatie bij retailers die steeds strengere eisen stellen aan verpakkingen.

De weg naar volledig recycleerbare verpakkingen vóór 2028 vraagt om een grondige aanpak waarbij materiaalkennis, ontwerpkeuzes en certificering samenkomen. Door nu al te beginnen met het toetsen en optimaliseren van je verpakkingen, ben je voorbereid op de toekomstige eisen. Het is belangrijk om niet alleen naar de technische recycleerbaarheid te kijken, maar ook naar de praktische uitvoerbaarheid binnen de bestaande infrastructuur. Bij Koninklijke Hordijk helpen we bedrijven graag met het ontwikkelen van verpakkingsoplossingen die niet alleen aan de hoogste kwaliteitsnormen voldoen, maar ook bijdragen aan een circulaire economie door optimale recycleerbaarheid.