Recycleerbare materialen zijn materialen die na gebruik kunnen worden verwerkt tot nieuwe producten. Dit betekent dat ze geschikt zijn voor inzameling, sortering en verwerking in recyclinginstallaties, waarbij ze worden omgevormd tot grondstoffen voor nieuwe toepassingen. In de verpakkingsindustrie gaat het vooral om thermoplastische kunststoffen zoals PET, PP en HDPE, maar ook om papier, karton, glas en metalen. Deze materialen helpen je om afval te verminderen en grondstoffen te besparen, wat belangrijk is voor een duurzame toekomst.
Wat maakt een materiaal recycleerbaar? #
Een materiaal is recycleerbaar wanneer het na gebruik kan worden omgevormd tot een nieuwe grondstof zonder dat de basiseigenschappen verloren gaan. Dit hangt af van verschillende factoren, waaronder de moleculaire structuur van het materiaal. Thermoplastische kunststoffen zoals PET, PP en HDPE hebben lange polymeerketens die bij verhitting zacht worden. Je kunt ze daarom meerdere keren omsmelten en opnieuw vormgeven.
Er bestaat een belangrijk verschil tussen technisch recycleerbaar en praktisch recycleerbaar. Een materiaal kan technisch gezien perfect recycleerbaar zijn, maar als er geen inzamelsysteem bestaat of als de kosten te hoog zijn, is het praktisch niet haalbaar. Denk bijvoorbeeld aan meerlaagse verpakkingen waarbij verschillende materialen aan elkaar zijn gelamineerd. Technisch kun je deze scheiden, maar in de praktijk is dit vaak te complex en duur.
“Recycleerbaarheid gaat niet alleen om de technische mogelijkheden, maar ook om economische haalbaarheid en beschikbare infrastructuur.”
Bij thermoplastische kunststoffen speelt kwaliteitsverlies een rol. Hoewel je PET meerdere keren kunt recyclen, worden de polymeerketens bij elke recyclingcyclus iets korter. Dit beïnvloedt de sterkte en helderheid van het materiaal. Daarom wordt gerecycled PET vaak gemengd met nieuw materiaal om de kwaliteit op peil te houden.
Welke soorten recycleerbare materialen bestaan er? #
In de verpakkingsindustrie werk je met verschillende categorieën recycleerbare materialen. De belangrijkste groep vormen de thermoplastische kunststoffen, die je herkent aan de recyclingcodes 1 tot en met 7:
- PET (code 1): Gebruikt voor flessen en bakjes, uitstekend recycleerbaar
- HDPE (code 2): Voor melkflessen en shampooflessen, zeer goed recycleerbaar
- PVC (code 3): Moeilijker recycleerbaar door chloorverbindingen
- LDPE (code 4): Flexibele folies en zakken
- PP (code 5): Bakjes en deksels, goed recycleerbaar
- PS/EPS (code 6): Piepschuim, recycleerbaar maar volumeprobleem
- Overige (code 7): Gemengde of nieuwe kunststoffen
Naast kunststoffen zijn papier en karton belangrijke recycleerbare materialen. Deze vezelmaterialen kunnen tot zeven keer worden gerecycled voordat de vezels te kort worden. Glas is theoretisch oneindig recycleerbaar zonder kwaliteitsverlies, net als metalen zoals aluminium en staal.
Een interessante ontwikkeling zijn biologisch afbreekbare materialen. Deze vallen in een aparte categorie omdat ze niet altijd recycleerbaar zijn in traditionele zin. Sommige bioplastics zoals PLA zijn composteerbaar maar verstoren het recyclingproces van conventionele kunststoffen. Daarom is gescheiden inzameling belangrijk.
Duurzame kunststoffen combineren recycleerbaarheid met andere milieuvriendelijke eigenschappen. Denk aan kunststoffen met een hoog percentage gerecyclede content (PCR – Post Consumer Recycled) of materialen die speciaal zijn ontworpen voor chemische recycling.
Hoe herken je recycleerbare materialen in de praktijk? #
Het herkennen van recycleerbare materialen begint bij de recyclingcodes. Deze driehoekige symbolen met een cijfer vind je meestal op de bodem van verpakkingen. Het cijfer vertelt je welk type kunststof het is, maar let op: de aanwezigheid van een recyclingcode betekent niet automatisch dat het materiaal in jouw gemeente wordt ingezameld.
Naast de codes kun je materialen herkennen aan hun eigenschappen. PET-flessen zijn helder en maken een krakend geluid als je ze indrukt. HDPE voelt wasachtig aan en is meestal ondoorzichtig. PP is stijver dan PE en heeft vaak een glanzend oppervlak.
Een veelvoorkomend misverstand is dat alle kunststoffen met een recyclingcode recycleerbaar zijn. In werkelijkheid hangt dit af van je lokale inzamelsysteem. Veel gemeenten zamelen alleen verpakkingskunststoffen in, geen gebruiksvoorwerpen zoals speelgoed of tuinstoelen, ook al zijn deze van dezelfde kunststofsoort gemaakt.
Tips voor juiste scheiding #
Voor effectieve recycling is het belangrijk dat je materialen correct scheidt. Verwijder etiketten en doppen alleen als dit wordt gevraagd, want moderne sorteerinstallaties kunnen deze vaak automatisch scheiden. Maak verpakkingen leeg en spoel ze eventueel kort af, maar ze hoeven niet brandschoon te zijn.
Wist je dat zwarte kunststof verpakkingen vaak problemen geven bij recycling? De infraroodsensoren in sorteerinstallaties kunnen zwart plastic moeilijk detecteren. Daarom kiezen steeds meer producenten voor andere kleuren of speciale detecteerbare zwarte pigmenten.
Waarom zijn recycleerbare materialen belangrijk voor de toekomst? #
Recycleerbare materialen vormen de basis van de circulaire economie. In plaats van de traditionele ‘neem-maak-weggooi’ economie, creëren we gesloten kringlopen waarin materialen hun waarde behouden. Dit vermindert niet alleen de afvalberg, maar bespaart ook waardevolle grondstoffen en energie.
De milieuvoordelen zijn aanzienlijk. Het recyclen van PET bespaart bijvoorbeeld tot 60% energie vergeleken met de productie van nieuw PET. Voor aluminium loopt dit zelfs op tot 95% energiebesparing. Deze energiebesparing vertaalt zich direct naar lagere CO2-uitstoot, wat bijdraagt aan klimaatdoelstellingen.
Innovaties in recycleerbare materialen gaan snel. Chemische recycling maakt het mogelijk om kunststoffen terug te brengen tot hun moleculaire bouwstenen, waardoor ze opnieuw kunnen worden opgebouwd zonder kwaliteitsverlies. Nieuwe materialen worden vanaf het begin ontworpen met recycling in gedachten, waarbij mono-materialen de voorkeur krijgen boven complexe meerlaagse structuren.
De ontwikkeling van duurzame kunststoffen gaat verder dan alleen recycleerbaarheid. Producenten werken aan kunststoffen die minder additieven bevatten, beter bestand zijn tegen meerdere recyclingcycli en compatibel zijn met bestaande recyclingstromen. Dit vraagt om nauwe samenwerking tussen materiaalproducenten, verpakkingsfabrikanten en recyclingbedrijven.
Bij Koninklijke Hordijk zien we dagelijks hoe recycleerbare materialen bijdragen aan een duurzamere verpakkingsindustrie. Onze expertise in thermoplastische oplossingen helpt bedrijven om de transitie naar circulaire verpakkingen te maken, waarbij functionaliteit en duurzaamheid hand in hand gaan. De toekomst van verpakkingen ligt in slimme materiaalkeuzes die vandaag al het verschil maken.
