De meest duurzame kunststoffen zijn recycleerbare plastics zoals PET, HDPE en PP, die meerdere keren kunnen worden hergebruikt zonder kwaliteitsverlies. Daarnaast winnen biologisch gebaseerde kunststoffen zoals PLA en PHA terrein, vooral voor specifieke toepassingen waar duurzaamheid belangrijk is. De duurzaamheid van een kunststof hangt af van verschillende factoren: recycleerbaarheid, CO2-voetafdruk tijdens productie, levensduur en de mogelijkheid om het materiaal in een circulaire economie te gebruiken. In dit artikel beantwoorden we de belangrijkste vragen over duurzame kunststoffen voor de verpakkingsindustrie.
Wat maakt een kunststof eigenlijk duurzaam? #
Een kunststof wordt duurzaam genoemd wanneer het minimale impact heeft op het milieu gedurende de hele levenscyclus. Dit betekent dat we kijken naar de grondstoffen, het energieverbruik tijdens productie, de gebruiksduur en wat er gebeurt na gebruik. Recycleerbaarheid speelt hierbij een belangrijke rol, maar is niet het enige criterium.
De CO2-voetafdruk van een kunststof wordt bepaald door het energieverbruik tijdens productie en transport. Materialen zoals PP en HDPE hebben vaak een lagere voetafdruk dan complexere kunststoffen, omdat ze minder energie vragen tijdens verwerking. Ook de herkomst van grondstoffen is relevant: bio-based kunststoffen gemaakt van hernieuwbare bronnen kunnen een lagere impact hebben, mits de teelt duurzaam gebeurt.
Levensduur is een vaak onderbelicht aspect van duurzaamheid. Een verpakking die langer meegaat of producten beter beschermt tegen bederf, kan ondanks een hogere initiële milieu-impact toch duurzamer zijn. Denk aan meermalige verpakkingen of materialen met uitstekende barrière-eigenschappen die voedselverspilling voorkomen.
Welke recycleerbare kunststoffen scoren het beste? #
PET, HDPE en PP zijn de kampioenen van recycling in de verpakkingsindustrie. Deze materialen hebben recyclingcodes 1, 2 en 5, en kunnen relatief eenvoudig worden gesorteerd en verwerkt tot nieuwe producten. PET-flessen worden bijvoorbeeld vaak omgezet in nieuwe flessen of textielvezels, terwijl HDPE perfect is voor nieuwe verpakkingen of buizen.
De recycleerbaarheid van deze kunststoffen hangt samen met hun chemische structuur. Het zijn thermoplastische materialen die bij verhitting smelten zonder hun eigenschappen te verliezen. Dit maakt mechanische recycling mogelijk, waarbij het materiaal wordt vermalen, gesmolten en opnieuw gevormd. Voor optimale recycling is het belangrijk dat verpakkingen uit één type kunststof bestaan, zonder complexe meerlaagse structuren.
| Kunststoftype | Recyclingcode | Toepassingen na recycling | Recyclingpercentage |
|---|---|---|---|
| PET | 1 | Nieuwe flessen, textiel, nieuwe verpakkingen | Hoog |
| HDPE | 2 | Flessen, buizen, kratten | Hoog |
| PP | 5 | Automotive onderdelen, emmers, kratten | Gemiddeld tot hoog |
Voor een werkende circulaire economie is het belangrijk dat deze materialen zuiver blijven tijdens gebruik. Etiketten, lijmen en andere toevoegingen kunnen het recyclingproces bemoeilijken. Daarom zien we steeds meer mono-materiaal verpakkingen die volledig uit één kunststofsoort bestaan.
Zijn bioplastics echt beter voor het milieu? #
Bioplastics zijn niet automatisch milieuvriendelijker dan traditionele kunststoffen. Het antwoord hangt af van de specifieke toepassing en de lokale afvalverwerkingsinfrastructuur. Biologisch afbreekbare kunststoffen zoals PLA en PHA kunnen onder industriële composteeromstandigheden volledig afbreken, maar dit gebeurt niet zomaar in de natuur of op de composthoop thuis.
PLA, gemaakt van maïszetmeel of suikerriet, is populair voor voedselverpakkingen en wegwerpservies. Het materiaal is composteerbaar in industriële installaties bij temperaturen boven 60°C. PHA wordt geproduceerd door bacteriën en breekt ook in zee af, wat het interessant maakt voor toepassingen met verhoogd risico op zwerfafval. Zetmeelplastics zijn vaak geschikt voor draagtassen en toepassingen in de landbouw.
De keerzijde is dat bioplastics specifieke verwerkingsroutes vragen. Als PLA in de reguliere plasticrecycling terechtkomt, verstoort het het proces. Ook concurreren sommige bio-based grondstoffen met voedselproductie. Voor kortdurende toepassingen waar recycling moeilijk is, zoals voedselvervuilde verpakkingen, kunnen composteerbare kunststoffen een goede keuze zijn. Voor langdurige toepassingen zijn recycleerbare kunststoffen vaak duurzamer.
Hoe kies je de juiste duurzame kunststof voor jouw toepassing? #
De keuze voor een duurzame kunststof begint met het analyseren van je specifieke vereisten. Voor voedselverpakkingen zijn veiligheid en barrière-eigenschappen belangrijk, terwijl bij industriële componenten sterkte en temperatuurbestendigheid voorop staan. Start met deze vragen: Wat moet het materiaal beschermen? Hoe lang moet het meegaan? Wat gebeurt er na gebruik?
Voor verse producten die je in de verpakking wil bereiden is een PP de meest geschikte keuze. Producten die langere bescherming nodig hebben, vragen mogelijk om PET met goede zuurstofbarrière. Medische verpakkingen stellen de hoogste eisen aan zuiverheid en steriliseerbaarheid, waarbij vaak voor virgin materialen wordt gekozen.
Kosten spelen natuurlijk ook een rol. Gerecycleerde kunststoffen zijn niet altijd goedkoper dan nieuwe materialen, vooral wanneer hoge kwaliteitseisen gelden. Biologisch afbreekbare alternatieven zijn meestal duurder dan conventionele opties. De totale levenscycluskosten, inclusief afvalverwerking en mogelijke milieubelastingen, geven een completer beeld dan alleen de aanschafprijs.
Werk samen met materiaalleveranciers die transparant zijn over de herkomst en eigenschappen van hun kunststoffen. Vraag naar certificeringen voor gerecycleerd content of composteerbaarheid. Test materialen grondig in je specifieke toepassing voordat je grootschalig overstapt.
Wat kunnen we verwachten van duurzame kunststoffen? #
De toekomst van duurzame verpakkingsoplossingen ligt in slimme materiaalkeuzes en systeemdenken. We zien dat steeds meer bedrijven overstappen op mono-materiaal verpakkingen die makkelijker te recyclen zijn. Chemische recycling opent nieuwe mogelijkheden voor kunststoffen die nu nog moeilijk mechanisch te recyclen zijn, zoals gekleurde of samengestelde verpakkingen.
Voor bedrijven die willen overstappen naar duurzamere alternatieven, is het belangrijk om stapsgewijs te werk te gaan. Begin met het in kaart brengen van je huidige kunststofgebruik en identificeer quick wins, zoals het vervangen van niet-recycleerbare materialen. Betrek je hele keten, van leveranciers tot afvalverwerkers, bij de transitie.
Innovatie en samenwerking in de verpakkingsindustrie zijn nodig om echt circulaire kunststoffen mogelijk te maken. Dit vraagt om investeringen in recyclinginfrastructuur, ontwikkeling van nieuwe materialen en aanpassing van productieprocessen. Bij Koninklijke Hordijk werken we actief aan deze transitie, waarbij we onze expertise in thermoplastische materialen inzetten voor de ontwikkeling van duurzame verpakkingen die passen bij de circulaire economie van morgen.
